ภูมิคุ้นกันของร่างกาย

ภูมิคุ้นกันของร่างกาย

ในบริเวณต่างๆ ของร่างกาย เช่น ช่องปาก ช่องคอ ลำไสใหญ่ ช่องคลอดและผิวหนัง จะมีแบคทีเรียทีไม่ก่อให้เกิดโรค แต่สามารถควบคุมการเจริญของแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดโรคได้

เชลล์เม็ดเลือดขาว ทำหน้าที่ป้องกันและทำลายแอโรค โดยสร้างมาจากไขกระดูก เนื้อเยื่อน้ำเหลือง และต่อมน้ำเหลือง ซึ่งแบ่งเป็น 2 กลุ่ม ตามหน้าที่ ดังนี้

1.  กลุ่มฟาโกไซต์ (phagocyte) มีวิธีการทำลายแอนติเจนโดยใช้เยื่อหุ้มเซลล์โอบล้อมเชื้อโรคแล้วนำเข้าสู่เซลล์เพื่อย่อยสลายด้วยเอนไซม์จากไลโซโซม

2. กลุ่มลิมโฟไซต์(lymphocyte) ทำหน้าที่ สร้างแอนติบอดี ซึ่งเป็นสารโปรตีน ทำหน้าที่ต่อต้านแอนติเจน โดยจะจับกับแอนติเจน ทำให้เกาะกันเป็นก้อน จึงหมดความเป็นพิษ

ระบบน้ำเหลือง ประกอบด้วย

1. อวัยวะน้ำเหลือง เป็นแหล่งผลิตเซลล์เม็ดเลือดขาว ประกอบด้วย

        *   ต่อมน้ำเหลือง เช่น คอ (เรียกว่า ทอนซิล) รักแร้ โคนขา มีลักษณะเป็นรูปไข่

        *   ม้าม เป็นอวัยวะน้ำเหลืองที่มีขนาดใหญ่ที่สุด อยู่ใต้กะบังลมด้านซ้าย

        *   ต่อมไทมัส เป็นเนื้อเยื่อน้ำเหลืองทำหน้าที่ สร้างเซลล์เม็ดเลือดขาวกล่มลิมโฟไซต์

2. น้ำเหลือง เป็นของเหลวที่ซึมผ่านผนังเส้นเลือดฝอย และไหลเวียนผ่านท่อน้ำเหลือง

3. ท่อน้ำเหลือง มีทั่วร่างกายและมีขนาดต่างๆ กัน

ร่างกายเรามีภูมีคุ้มกันตั้งแต่อยู่ในท้องแม่ โดยสร้างแอนติบอดีได้เองและได้รับจากแม่ และเมื่อคลอดจะได้จากการดื่มนมแม่
จึงจำเป็นต้องได้รับภูมคุ้มกันเพิ่มเติม โดยแบ่งเป็น

วัคชีน     *       ผลิตจากเชื้อโรคที่ถูกท่าให้อ่อนกำลัง เช่น วัณโรค โปลิโอ หัด

*       ผลิตจากจุลินทรีย์ที่ตายแล้ว เช่นไอกรน ไทฟอยด์ อหิวาตกโรค

*       ผลิตจากสารพิษที่หมดพิษหรือทอกซอยด์ เช่น คอตีบ บาดทะยัก

การสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกาย

ภูมิคุ้มกัน หมายถึง ความสามารถของร่างกายที่จะต่อต้านและทำลายเชื้อโรคที่จะทำให้ร่างกายเกิดโรคระยะฟักตัวของเชื้อโรค หมายถึง ระยะเวลานับตั้งแต่เชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย จนกระทั่งแสดงอาการของโรคออกมา

แอนติเจน (antigen) หมายถึง สิ่งแปลกปลอมที่ผ่านเข้าสู่ภายในรางกาย

แอนติบอด (antibody) หมายถึง สารโปรตีนที่ร่างกายสร้างขึ้นมาต่อต้าน ทำลายแอนติเจน

เมื่อฉีดเข้าร่างกายจะเข้าไปเป็นแอนติเจน ที่กระตุ้นให้ร่างกายสร้างแอนติบอดีเพื่อต่อต้านเชื้อโรคหรือสารพิษนั้น โดยใช้เวลา
ประมาณ 4-7 วัน หลังจากฉีดครั้งแรก ร่างกายจะผลิตแอนติบอดี แต่จะมีความเข้มข้นลดลงเรื่อยๆ จึงต้องมีการฉีดกระตุ้น จนผลิต
แอนติบอดีเพียงพอ ยกเว้น วัคซีนบีซีจี ป้องกันวัณโรค ฉีดเพียงครั้งเดียวก็ป้องกันโรคได้ และต้องฉีดทันทีหลังคลอด

เซร่ม : ผลิตจากแอนติบอดีโดยตรง เพื่อฉีดให้ร่างกายมีภูมิคุ้มกันทันที เตรียมได้จากการฉีดเชื้อโรคที่อ่อนกำลังเข้าไปในสัตว์
เพื่อให้ร่างกายของสัตว์ ได้สร้างแอนติบอดีขึ้นมาต่อต้านเชื้อโรค แล้วจึงนำเลือดเฉพาะส่วนที่เป็นของเหลวใส ซึ่งจะมีแอนติบอดี มา
ฉีดให้กับผู้ป่วย