ภูเขาไฟปะทุ (Volcano Eruption)
ภูเขาไฟ (volcano) เป็นปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่สัมพันธ์กับการเกิดแผ่นดินไหวโดยทั่วไปการปะทุของภูเขาไฟมักมีแผ่นดินไหวเกิดขึ้นร่วมด้วยภู่เขาไฟเกิดจากหินหนืดทีอยู่ในชันแมนเทิล
(ชันใต้เปลือกโลก) ถูกแรงอัดให้แทรกออกมาตามรอยแตกขึ้นสู่ผิวโลกด้วยวิธีการปะทุ
ไหล หรือพุออกมา โดยถ้าหากออกมาพ้นเปลือกโลกเรียกว่า ลาวาหลาก (lava flow) แต่ถ้ายังอยู่ใต้เปลือกโลก
เรียกว่า แมกมา (magma) การปะทุของภูเขาไฟจะมีหินหนืด ไอน้ำ ฝุ่นละออง
เศษหิน และแก๊สต่าง ๆ พุ่งออกมาด้วย
ผลกระทบจากปรากฏการณ์ภูเขาไฟปะทุ
ผลกระทบด้านลบ ได้แก่
• ทำลายชีวิตและทรัพย์สิน
• เกิดมลภาวะทางอากาศจากแก๊สที่ออกมา
เช่น แก๊สชัลเฟอร์ไดออกไซด์ เป็นต้น
• เกิดฝนกรดจากแก๊สต่าง
ๆ ที่ฟ้งออกมาทำปฏิกิริยากับฝนที่ตก
ผลกระทบด้านบวก ได้แก่
• มีโอกาสพบแร่เศรษฐกิจตามแนวสัมผัส
เช่น ทองคำ พลอย เป็นต้น
• นำเอาวัตถุต้นกำเนิดดินที่มีธาตุอาหารอุดมสมบูรณ์ขึ้นมาด้วย
ทำให้เป็นแหล่งเพาะปลูกพืชเศรษฐกิจที่สำคัญ เช่น เกาะชวาของประเทศอินโดนีเซีย
ด้านตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศอินเดีย เป็นต้น
ภูเขาไฟในโลก
ปรากฏการณ์ภูเขาไฟปะทุในโลก
ส่วนใหญ่จะเกิดตามแนวการชนกันของแผ่นเปลือกโลกที่ทอดตัวอยู่รอบมหาสมุทรแปซิฟิก
ที่เรียกว่า วงแหวนไฟ (ring of fire) ซึ่งเป็นบริเวณเปลือกโลกที่มีภูเขาไฟที่ยังคุกรุ่นอยู่เป็นจำนวนมาก
เช่น ภูเขาไฟปะทุในฮาวาย ไม่ได้เกิดจากการเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลก
แต่เกิดจากบริเวณที่เรียกว่า จุดร้อน (hot spots) ซึ่งเป็นบริเวณที่เปลือกโลกชั้นในมีความร้อนสูงมาก
จนทำให้แมกมาดันตัวขึ้นสู่พื้นผิวโลก เกิดเป็นภูเขาไฟ เป็นต้น
สินามิ (Tsunami)
สินาม มาจากภาษาญี่ปุ่น แปลว่า คลี'นทีชัดเขาท่าเรือ
(harbour wave) คำนี้บัญญัติขึ้นโดยชาวประมงญี่ปุ่นผู้ชึ่งแล่นเรือกลับเข้าฝังมายังท่าเรือ
และพบว่าทุกสิงทุกอย่างบนท่าเรือถูกทำลายพังพินาศไปจนหมดสิน
โดยในระหว่างที่ลอยเรืออยู่กลางทะเลจะไม่รู้สึกหรือสังเกตพบความผิดปกติของคลื่น
เนื่องจากคลื่นสึนามิไม่ใช่ปรากฏการณ์ระดับผิวนํ้าในเขตนาลึก
เพราะคลื่นที่เกิดขึ้นจะมีขนาดของคลื่นเล็กมากเมืออยู่ในฟืนนำนอกชายฝัง
ทำให้คลื่นสึนามิที่เกิดขึ้นไม่สามารถลังเกตเห็นได้ในขณะที่ลอยเรืออยู่บนผิวนํ้ากลางทะเลลึกการเกิดสึนามิ
มีสาเหตุที่สำคัญ 4 ประการ คือ
1) การปะทุของภูเขาไฟใต้มหาสมุทรที่มีระดับรุนแรง
2) แผ่นดินไหวที่มีศูนย์กลางอยู่ลึกลงไปใต้มหาสมุทร
3) การเกิดดินถล่มใต้พี้นมหาสมุทรโดยฉับพลัน
4) การตกของดาวหางหรืออุกกาบาตขนาดใหญ่ลงสู่พื้นทะเลหรือมหาสมุทร
